کشمش؛ طلای شیرین ایران در بازارهای جهانی

کشمش، این فرآوردهٔ شگفتانگیز انگور که با خشکاندن خوشههای طلایی به دست میآید، تنها یک خشکبار یا مکمل در آشپزی نیست؛ بلکه یک کالای استراتژیک اقتصادی و یکی از قطبهای مهم صادرات غیرنفتی در کشورهای تولیدکننده به شمار میرود. ایران، با برخورداری از اقلیم مناسب و پیشینهٔ کهن در کشاورزی، همواره به عنوان یکی از بازیگران اصلی عرصهٔ تولید و صادرات کشمش در جهان مطرح بوده است.

تولید کشمش در ایران عمدتاً در استانهای فارس، خراسان رضوی، قزوین و آذربایجان شرقی متمرکز شده است. انگورهای بیدانه و پرمحصولی مانند سلطانی (کشمش سبز قلمی) و پیکامی (کشمش مویز) عمدهترین انواعی هستند که به روشهای سنتی (آفتابی) و صنعتی به کشمش تبدیل میشوند. کیفیت بالای کشمش ایرانی، اعم از میزان قند، بافت و طعم، آن را به محصولی پرطرفدار در بازارهای بینالمللی تبدیل کرده است.

اما نقش ایران در عرصهٔ صادرات کشمش بسیار پررنگتر است. ایران معمولاً در ردههای نخست یا دوم بزرگترین صادرکنندگان کشمش جهان در کنار رقبایی مانند ایالات متحده آمریکا، ترکیه و شیلی قرار دارد. بازارهای هدف صادراتی ایران بسیار گسترده و متنوع هستند و از کشورهای اروپایی مانند آلمان و انگلیس گرفته تا کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان و همچنین بازارهای دور دستی مانند استرالیا و کانادا را در بر میگیرند. این گستردگی نشاندهنده اعتبار و مقبولیت بالای این محصول ایرانی است.

صادرات کشمش برای ایران از چند منظر حائز اهمیت است:

• ارزآوری: این بخش سهم قابل توجهی در درآمدهای غیرنفتی کشور دارد و به اقتصاد ملی کمک میکند.

• اشتغالزایی: زنجیرهٔ تولید کشمش، از کشاورزی و برداشت گرفته تا فرآوری، بستهبندی و صادرات، هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد میکند.

• ثبات منطقهای: توسعهٔ کشاورزی و صادرات محصولات باغی به آبادانی و پویایی مناطق مختلف کشور منجر میشود.

با این وجود، چالشهایی نیز پیش روی این صنعت وجود دارد. نوسانات قیمت جهانی، تغییرات اقلیمی و خشکسالی، مشکلات تأمین مالی و برخی موانع تجاری از جمله مسائلی هستند که فعالان این عرصه با آنها دست و پنجه نرم میکنند. با این حال، با برنامهریزی بلندمدت، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین فرآوری و بستهبندی و بازاریابی هوشمندانه، ایران میتواند جایگاه خود را به عنوان ابرقدرت کشمش جهان بیش از پیش تثبیت کند.